Ponad 50 lat temu Edward Dąbrowski zakończył badania grodziska w Połupinie.

Stanowisko zostało odkryte latem 1961 roku podczas szczegółowych badań powierzchniowych prowadzonych przez ekspedycję realizującą wykopaliska na pobliskim grodzisku w Krośnie Odrzańskim (Dąbrowski 1965, s. 58).

Miejscowość Połupin znajduje się w zachodniej Polsce, w wojew.dztwie lubuskim, powiecie krośnieńskim i gminie Dąbie. Położona jest w lewej części doliny Odry, na obszarze tak zwanego Środkowego Nadodrza (Bartkowski 1970). W myśl podziału fizycznogeograficznego Polski (Kondracki 1978) okolice Połupina należy zaliczać do megaregionu Pozalpejska Europa Środkowa, prowincji Niż Środkowoeuropejski, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie, makroregionu Pradolina Warciańsko-Odrzańska i mezoregionu Dolina Środkowej Odry. Mezoregion ten jest najbardziej na zachód wysuniętą częścią wydłużonej pradoliny warszawsko-berlińskiej, przecinającej równoleżnikowo niemalże całą Polskę. Pradolina ta ma swoją kontynuację także na obszarze Niemiec, przebiega ona w kierunku Berlina wzdłuż obniżenia rzeki Szprewy i Kanału Szprewy.

Gród w Połupinie wzniesiono we wczesnym średniowieczu w Dolinie Środkowej Odry, w strefie górnej krawędzi lewego stoku doliny. Okolice Połupina są bardzo charakterystycznym miejscem w równoleżnikowej dolinie. Znajduje się tutaj bardzo wyraźne w morfologii przewężenie doliny, w którym jej szerokość spada do około 2 km. Usytuowanie w tym miejscu osady o charakterze obronnym pozwalało kontrolować sytuację na dnie doliny. Miejsce lokacji grodu wybrano bardzo starannie. Wzniesiono go przeszło 40 m ponad dnem dolinnym, co zapewniało niezakłócony wgląd w dolinę i dawało możliwość nieustannego jej monitorowania. Gród ulokowano pomiędzy dwoma dobrze wykształconymi dolinami na wciskającej się pomiędzy nie wąskiej ostrodze denudacyjnej, przyjmującej kształt charakterystycznego „cypla”. Ukształtowanie terenu na obszarze grodu i w jego najbliższym sąsiedztwie odgrywało z pewnością niebagatelną rolę. Występowały tu naturalne bariery terenowe w postaci stromych, a miejscami niemal urwistych stoków ostrogi denudacyjnej i stoku.

Położenie grodu na skrzyżowaniu ważnych szlaków, zarówno lądowych, jak i wodnych, prowadzących z południa na północ oraz z zachodu na wsch.d sprzyjało ożywionym kontaktom kulturowym z sąsiednimi obszarami. Odkrycie na grodzie takich przedmiot.w jak ostrogi czy ozdoby można łączyć z obcymi oddziaływaniami kulturowymi. Jednak najbardziej charakterystycznymi znalezisk powstałych pod silnym wpływem obcych wzorców są naczynia odznaczające się cechami typowymi dla wyspecjalizowanego garncarstwa. W Połupinie odkryto dwie ostrogi, które obecnie, na podstawie analogii można datować na koniec VIII i połowę IX wieku (Michalak 2016, s. 119-122). Militaria nie są jedyną kategorią źródeł wskazującą na wysoką pozycję społeczną części użytkownik.w grodu w Połupinie. Oprócz ostróg są to jeszcze znaleziska luksusowej zastawy stołowej, pucharów na pustych nóżkach czy kamiennego wisiora

Szczegółowa analiza ukształtowania terenu w najbliższym sąsiedztwie grodu pozwoliła na stwierdzenie, że wyb.r miejsca, na którym wzniesiono gród nie był przypadkowy. W sposób doskonały wykorzystano naturalne warunki, jakie oferowało środowisko - pozwalało na kontrolę ruchu w bardzo wąskim w tym miejscu przejściu na drugi brzeg rzeki. Warto dodać, że to właśnie w Połupinie bierze początek stara przeprawa przez Odrę w kierunku obecnego prawobrzeżnego Krosna Odrzańskiego (por. uwagi Dąbrowski 1965 s. 64; 2009, s. 37).

Spośród zabytków odkrytych w trakcie badań wykopaliskowych w Połupinie najbardziej intrygującym znaleziskiem jest kolista, brązowa tarczka z osadzonym w jej centrum ametystem. Po ponad 50 latach od momentu odkrycia

jej chronologia i pochodzenie nie zostały ostatecznie ustalone. Edward Dąbrowski określał przedmiot jako ozdobną rozetkę z brązu z ametystowym oczkiem (Dąbrowski 1965, s. 66). Według niego był to najprawdopodobniej dekoracyjny element większego przedmiotu, o czym miała świadczyć występująca na rewersie ozdoby korozja, która powstała po żelaznym nicie mocującym. Zdaniem badacza grodziska w Połupinie znalezisko ma istotne znaczenie przy określeniu chronologii funkcjonowania grodu. Edward Dąbrowski wskazywał,

że przedmioty metalowe zaopatrzone w kamienie półszlachetne i barwne szkiełka występują głównie w okresie V-VIII wieku.